«زمان دست دوم»؛ سویتلانا آلکسیویچ؛ ترجمه شهرام همت‌زاده؛ نشر نیستان کمونیسم از نمای نزدیک
تاریخ انتشار: ۱۲ اسفند ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۹۶۴۹۸۶
نشر نیستان«زمان دست دوم»
نویسنده: سویتلانا آلکسیویچ
مترجم: شهرام همت‌زاده
ناشر: کتاب نیستان؛ چاپ اول ۱۳۹۶
۷۵۸ صفحه، ۷۰۰۰۰ تومان
****
«زمان دست دوم» نتیجه‌ی ۱۰ سال تلاش مداوم سویتالانا آلکسیویچ و سفرهای او به شهرهای مختلف شوروی سابق و یافتن افرادی است که از دوران شوروی و پساشوروی سخن می‌گویند.
در سال ۱۹۱۷ انقلاب روسیه اتفاق افتاد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وقتی کولاک انقلاب اکتبر روسیه را در بر گرفت، قتل و غارت و جنایت انقلابیون هم افزایش یافت. چندی بعد لنین به خاطر بیماری از صحنه‌ی سیاسی کشور خارج شد و در سال ۱۹۲۴ درگذشت. کشمکش‌ها برای جانشینی او، جز یارگیری، توطئه و دسیسه‌ی افراد بانفوذ علیه یک‌دیگر، نتیجه‌ای در بر نداشت. تروتسکی، زیناویف، کامینف، بوخارین، استالین و خیلی‌های دیگر درگیر نبرد قدرت شدند ولی در نهایت تقدیر به راه خود می‌رفت؛ انقلاب به ورطه‌ی استالینیسم فرو غلتید.
یکی از راویان کتاب می‌گوید: «فقط یک شهروند شوروی می‌تواند شهروند شوروی را درک کند.» کتاب زمان دست دوم مجموعه‌ی روایت‌هایی است بسیار نزدیک به اتفاقاتی که در سال‌های پیش از انقلاب اکتبر و پس از آن روی داده است. از زاویه‌ی دید کسانی که آن دوران را درک کرده‌اند و تحلیل‌های آنان از اتفاقات آن زمانه‌ی پر آشوب ارزشی بسیار بیشتر از نقل خاطره دارد. چنان که نویسنده در مقدمه‌ی کتاب می‌نویسد، شاید انگیزه‌ی نوشتن چنین کتابی این باشد که جوانان نسل آینده درک بهتری از کمونیسم، جامعه و کاپیتالیسم داشته باشند:
«نظرسنجی‌ای در خصوص شوروی و کیش‌پرستی استالین برگزار شد. نیمی از جوانان نوزده تا سی‌ساله بر این باور بودند که استالین «سیاستمدرای بزرگ» بود. در کشوری که در آن استالین کم‌تر از هیتلر آدم نکشته، بازگشت به کیش‌پرستی استالین چه معنایی دارد؟ برخی ویژگی‌های دوران شوروی مد شده است. به عنوان مثال «کافه شوروی» با نام غذاهای دوران شوروی؛ شکلات و کالباس با مارک شوروی و با طعم و بویی که برای ما حس نوستالژی دارد، در مغازه‌ها پدیدار شده است.البته ودکای شوروی هم جای خود را دارد…»
کاری که آلکسیویچ در زمان دست دوم می‌کند، همان اسلوبی را دارد که آثار دیگرش دارند؛ بازسازی وقایع تاریخی- اجتماعی به وسیله‌ی گفت‌وگو و بازنویسی آن گفت‌وگوها در قالب داستان‌هایی که از زبان اول شخص روایت می‌شود. این مونولوگ‌ها از آن‌جا که واگویه‌هایی درونی هم هست، هم ارزش داستانی دارند و هم نمونه‌هایی از یک تاریخ شفاهی درخشان و قابل استنادند. در آثار او همیشه ناگفته‌هایی از تاریخ معاصر می‌توان یافت که رسانه‌های رسمی و مسلط سعی در انکار یا لاپوشانی آن دارند. او در کتاب‌های پرفروشی چون «آخرین شاهدان» و «زمزمه‌های چرنوبیل» گوشه‌هایی از رنج بی‌اندازه‌ی قربانیان جنگ و انفجار اتمی را به تصویر کشیده که تقریبن در هیچ جای تاریخ رسمی نمی‌توان نمونه‌اش را پیدا کرد چرا که تاریخ با رنج انسان‌ها بیگانه است و بی‌اعتنا به مصائب او به راه خود می‌رود. در تاریخ نمی‌توان صدای گلایه‌ی زنی را شنید که در انفجار اتمی همسر آتش‌نشانش را از دست داده است. بله. تاریخ را فاتحان می‌نویسند و فاتحان تنها سر در پی شکوه و افتخار دارند.
سویتلانا آلکسیویچ متولد ۱۹۴۸ در شهر استانیسلاو، مبدع تاریخ شفاهی نیست اما پشتکار او در به کارگیری تاریخ شفاهی برای خلق داستان‌های مستند نکته‌ای است که به آثار او تشخص سبکی بخشیده و آن‌ها را از دیگر نمونه‌ها متمایز کرده است. او روش خاص خود را از روستایی در بلاروس آغاز کرد و نتیجه‌ی آن گرد آمدن مجموعه‌ای بود به نام «من از روستا رفتم». کتابی که در سال ۱۹۷۶ باید چاپ می‌شد اما حزب کمونیسم به خاطر محتوای انتقادی کتاب مانع انتشار آن شد. نخستین کتابی که از آلکسیویچ منتشر شد، کتاب «جنگ چهره‌ی زنانه ندارد» بود که در سال ۱۹۸۳ به چاپ رسید. این اثر رمانی مستند است که بر اساس گفت‌وگو با زنانی نوشته شده است که در جنگ جهانی دوم شرکت داشته‌اند. زنانی که در شوروی به عنوان خلبان، پرستار، تک‌تیرانداز، مترجم و پزشک و… در کنار سربازان دیگر جنگیده‌اند. آلکسیویچ در آثار مستندگونه‌اش اغلب به سراغ کسانی می‌رود که در روایات تاریخی از قلم افتاده‌اند. برای نمونه در «آخرین شاهدان» وقایع جنگ را از زاویه دید کسانی روایت کرده که آن زمان کودک بوده‌اند یا در «جنگ چهره‌ی زنانه ندارد» به طور خاص سراغ زنان رفته است. موضوعات آثار او نیز اغلب متمایز و متفاوت‌اند. در کتاب «شیفتگان مرگ» که در ۱۹۹۳ منتشر شد به خودکشی‌های دوران جنگ پرداخته است.
آثار سویتلانا آلکسیویچ به بیشتر زبان‌های زنده‌ی دنیا ترجمه شده‌اند و آکادمی ادبی نوبل در سال ۲۰۱۵ به خاطر «آثار چندصدایی و خاطرات رنج و شجاعت زمان ما»، نویسنده‌ی «زمزمه‌های چرنوبیل» را لایق دریافت جایزه‌ی ادبی نوبل دانسته است.
شهرام همت‌زاده، مترجم و استاد دانشگاه کتاب‌های «زمزمه‌های چرنوبیل» و «زمان دست دوم» را از روسی به فارسی ترجمه کرده است. «آخرین شاهدان» دیگر کتاب سویتلانا آلکسیویچ به ترجمه‌ی مهناز خواجوند به همت نشر نیستان منتشر شده است.
منبع: الف
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۹۶۴۹۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چاپ ترجمه کتاب اقتصاددان آمریکایی درباره تحول در رفتار
به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «چگونه متحول شویم؟ علم تغییر از کسی که هستید به کسی که می‌خواهید باشید» نوشته کیتی میلکمن به‌تازگی با ترجمه نرگس حق‌مرادی و فاطمه حق‌مرادی توسط موسسه فرهنگی دکسا منتشر و راهی بازار نشر شده است.
کیتی میلکمن نویسنده این‌کتاب، اقتصاددان و پژوهشگر آمریکایی است که به‌خاطر نوشتن کتاب «چگونه تغییر کنیم؟» یا «چگونه متحول شویم؟» شناخته می‌شود. او درباره نوشتن این‌کتاب می‌گوید وقتی دانشجوی کارشناسی بوده و بعدها دانشجوی دکترای مهندسی، مشکلات انسانی که او و دوستانش نمی‌توانستند از آن‌ها چشم‌پوشی کنند، عمیقا آزارش می‌داده‌اند. میلکمن می‌گوید همیشه برایش سوال بوده چرا نمی‌تواند دست از سریال «گمشده» (لاست) بردارد و برای امتحاناتش درس بخواند؟ یا اینکه چرا نمی‌توانسته خود را مقید کند به باشگاه برود و چرا هم‌اتاقی‌هایش همیشه انجام تکالیفشان را تا دقیقه آخر به تعویق می‌اندازند و به‌جای وعده غذایی هله‌هوله می‌خورند؟
مولف کتاب پیش‌رو می‌گوید «یک‌روز، در طول دوره تحصیلی خود در کلاس اقتصاد خرد، با اقتصاد رفتاری آشنا شدم؛ اقتصاد رفتاری به بررسی رفتار مردم در زمینه تصمیم‌های ناقص می‌پردازد. در این‌درس «نظریه تلنگر» را شناختم که در آن تلنگر عاملی برای تحریک افراد به سوی انتخاب‌های بهتر است. از نظر کاس سانستین و ریچارد تیلر بنیانگذاران «جنبش تلنگر»، انسان‌ها تصمیم‌های ناقصی می‌گیرند؛ در این‌میان مدیران و سیاست‌گذاران می‌توانند و باید به آن‌ها کمک کنند تا از اشتباه‌های رایج جلوگیری شود. ایده جنبش این بود که با تشویق افراد به سمت انتخاب‌های هدفمند و بهتر (مثلا در کافه‌ها به‌جای غذاهای ناسالم و هله‌هوله، غذای سالم در معرض دید مشتریان قرار بگیرد، یا برای تشویق مردم به کمک‌های دولتی روند کاغذبازی خذف یا کم شود)، می‌توان سطح زندگی آن‌ها را بدون هیچ هزینه‌ای و بدون محدودکردن آزادی‌شان بهبود بخشید.»
میلکمن می‌گوید با آشنایی با این‌فضا، شروع به کار و مطالعه کرده و ساعت‌های بیداری خود را به بررسی مقالات تحقیقاتی قدیمی و جدید علم تغییر رفتار اختصاص داده است. به این‌ترتیب کتاب «چگونه متحول شویم؟» متولد شده است. او در این‌کتاب عوامل تحول و موانع آن را معرفی می‌کند.
کتاب پیش‌رو ۸ فصل دارد که به‌ترتیب عبارت‌اند از: شروع، تکانشگری، به تعویق انداختن، فراموشکاری، تنبلی، اطمینان، انطباق، تغییرات خوب.
در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:
گرچه همه دوست دارند خودشان را در دسته «مردمان پیشرفته» بگذارند، جهان پر از «ساده‌لوح» است. این‌حقیقت، در کنار ترس از شکست‌های هزینه‌دار، بهترین توضیح برای این‌مساله است که، گرچه ابزار تعهد پولی بسیار موثر است، خیلی‌ها حاضر به استفاده از آن نیستند. ساده‌لوحان هنوز به این‌نتیجه نرسیده‌اند که ابزارهای تعهد، گرچه از دور عجیب به نظر می‌آیند، ابزارهای قدرتمندی برای مهار مشکلات خودکنترلی هستند. اگر این‌طور نبود، اگر همه مردم جهان پیشرفته بودند، هر روز می‌دیدیم عده زیادی از دکتر، مربی و مشاور تغذیه‌شان درخواست می‌کردند برایشان یک ابزار تعهد برنامه‌ریزی کند و البته، اگر جهان پر بود از مردمان پیشرفته، برای حل مشکلات افراد فقط کافی بود به آن‌ها یک ابزار تعهد پیشنهاد بدهیم تا در برابر وسوسه‌هایشان مقاومت کنند. اگر همه ما مردمانی پیشرفته بودیم کسانی که به ابزار تعهد نیاز داشتند از آن استفاده می‌کردند و کسانی که نیاز نداشتند به زندگی‌شان با خوشحالی ادامه می‌دادند. در چنین جهانی، هم به محدودیت‌هایی نظیر ممنوعیت نوشیدن حین رانندگی، یا جریمه‌های رانندگی نیازی نخواهیم داشت.
این‌کتاب با ۲۲۸ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۲۱۰ هزار تومان منتشر شده است.
کد خبر 6097988
رضا زرندی رییس کل دادگستری استان خراسان رضوی شد